Ειδική Διοικητική προσφυγή του άρθρου 227 του Ν. 3852/2010.
Με την ειδική διοικητική προσφυγή του άρθρου 227 του Ν. 3852/2010 οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων αυτών, καθώς και των συνδέσμων τους. Για την άσκησή της τάσσεται η σύντομη προθεσμία των δεκαπέντε ημερών που άρχεται από τη κοινοποίηση/λήψη γνώσης στις ατομικές πράξεις ή δημοσίευση στις κανονιστικές πράξεις.
Προσφυγή επιτρέπεται και κατά παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας των οργάνων της προηγούμενης παραγράφου. Στην περίπτωση αυτή η προσφυγή ασκείται εντός δεκαπέντε ημερών από την παρέλευση άπρακτης της ειδικής προθεσμίας που τυχόν τάσσει ο νόμος για την έκδοση της οικείας πράξης, διαφορετικά μετά την παρέλευση τριμήνου από την υποβολή της σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου.
Αρμόδιο όργανο εξέτασης της είναι πλέον ο επόπτης ΟΤΑ.
Στο νόμο προβλέπεται ότι οι αποφάσεις των οργάνων των ΟΤΑ προσβάλλονται μόνο για λόγους νομιμότητας.
Παραδεκτοί λόγοι ακύρωσης.
Παραδεκτοί λόγοι ακύρωσης αποτελούν : 1) η αναρμοδιότητα της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την πράξη, 2) η παράβαση ουσιώδους τύπου που έχει ταχθεί για την ενέργεια της πράξης, 3) η παράβαση κατ ουσίαν διάταξης νόμου και 4) η κατάχρηση εξουσίας.
Παράβαση ουσιώδους τύπου μπορεί να αποτελεί : α) η μη τήρηση των κανόνων για τη νόμιμη σύνθεση και λειτουργία των συλλογικών οργάνων των δήμων, β) η παράληψη προηγούμενης γνώμης, όπου προβλέπεται , γ) η μη αναφορά αιτιολογίας, όπου ορίζεται, δ) η μη προηγούμενη ακρόαση.
Οι προσφεύγοντες μπορούν να προβάλλουν ως λόγο ακύρωσης την παραβίαση του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης, που προβλέπεται στο άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγματος και 6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, όταν δεν κλήθηκαν νομίμως να εκφράσουν τις απόψεις τους πριν την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης. Ο λόγος περί παραβάσεως του ουσιώδους τύπου της προηγούμενης ακρόασης προβάλλεται αλυσιτελώς, όμως, όταν ο προσφεύγων δεν επικαλείται με την προσφυγή του ουσιώδεις ισχυρισμούς ή στοιχεία που θα μπορούσε αλλά αποστερήθηκε της δυνατότητας να υποβάλει στο αρμόδιο διοικητικό όργανο (ΣΤΕ 4447/2012).
Η παράβαση κατ ουσίαν διάταξης νόμου αποτελεί τον ευρύτερο λόγο ακυρώσεως και αναφέρεται στην εσωτερική νομιμότητα της πράξης. Ο έλεγχος εν προκειμένω συνίσταται στην κρίση για το εάν ο κανόνας που θεσπίζεται με την προσβαλλόμενη πράξη, είναι σύμφωνος με τους κανόνες δικαίου που προβλέπουν τη θέσπισή του ή βρίσκεται σε αρμονία μ αυτούς.
Συχνά προβάλλεται ως λόγος ακύρωσης η αντίθεση της προσβαλλόμενης πράξης στις αρχές της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, της καλής πίστης και της χρηστής διοίκησης. Οι αρχές αυτές αναφέρονται στη διατήρηση υφιστάμενων καταστάσεων που ναι μεν έρχονται σε αντίθεση με την αρχή της νομιμότητας, όμως προστατεύονται λόγω του μακρού χρόνου διατήρησής τους. Οι εν λόγω αρχές εφαρμόζονται σε περιπτώσεις που η διοίκηση έχει διακριτική ευχέρεια δράσης και όχι σε περιπτώσεις δέσμιας αρμοδιότητας.
Προθεσμία αποφάσεων Επόπτη ΟΤΑ επι της προσφυγής.
Ο Επόπτης ΟΤΑ αποφαίνεται επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την υποβολή της. Αν παρέλθει η παραπάνω προθεσμία χωρίς να έχει εκδοθεί απόφαση θεωρείται ότι η προσφυγή έχει σιωπηρώς απορριφθεί (άρθρο 227 παρ. 5). Η άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση των ενδίκων βοηθημάτων ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων. Ο Επόπτης ΟΤΑ μπορεί, εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα με την προσφυγή, να αναστέλλει με απόφασή του την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης. Τα νομικά πρόσωπα των οποίων προσβάλλονται οι πράξεις τους ειδοποιούνται από την αυτοτελή υπηρεσία εποπτείας ΟΤΑ για την άσκηση της προσφυγής και τους παρέχεται σύντομη προθεσμία για την έκθεση των απόψεών τους.
Οι αποφάσεις του Επόπτη ΟΤΑ κοινοποιούνται στον φορέα που εξέδωσε την πράξη την οποία αφορούν, στον οικείο Δήμο ή περιφερειακό διαμεσολαβητή, καθώς και σε αυτόν που έχει ασκήσει την προσφυγή κατά της πράξης, εντός πέντε (5) ημερών από την έκδοσή τους.
Οι αποφάσεις του Επόπτη ΟΤΑ προσβάλλονται στα αρμόδια δικαστήρια με τα ένδικα βοηθήματα που προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις (άρθρο 230 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 121 του ν. 4555/2018). Όλα τα συλλογικά και μονομελή όργανα των δήμων και των περιφερειών, καθώς και τα νομικά πρόσωπα και οι σύνδεσμοί τους, έχουν υποχρέωση συμμόρφωσης, χωρίς καθυστέρηση προς τις αποφάσεις του Επόπτη ΟΤΑ και μη συμμόρφωση συνιστά σοβαρή παράβαση καθήκοντος και ελέγχεται πειθαρχικά.(Α. Γέροντας, Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου, 2η έκδ., 2020, σ. 398 ).