Κληρονομητήριο είναι το πιστοποιητικό που παρέχεται με απόφαση του δικαστηρίου της κληρονομίας στον κληρονόμο, τον καταπιστευματοδόχο κ.λπ. και που αναφέρει τα σχετικά με την κληρονομία δικαιώματά τους (ΑΚ 1956, ΚΠολΔ 819).
Κατά το ισχύον σήμερα δίκαιο, πρόσωπα νομιμοποιούμενα να ζητήσουν την έκδοση κληρονομητηρίου είναι:
(α) Ο κληρονόμος.
(β) Ο καταπιστευματοδόχος και πριν από την επαγωγή του καταπιστεύματος (αμφ.).
(γ) Ο κληροδόχος per vindicationem.
(δ) Ο κληρονόμος του κληρονόμου, του κληροδόχου per vindicationem και του καταπιστευματοδόχου (αλλά μετά την επαγωγή του καταπιστεύματος).
(ε) Ο δανειστής της κληρονομίας, πλαγιαστικά ή κατά ΚΠολΔ 922, καθώς και ο σύνδικος της πτωχεύσεως.
(στ) Ο δανειστής (ατομικός) των άνω, υπό (α)-(δ), προσώπων, πλαγιαστικά ή κατά ΚΠολΔ 922, καθώς και ο σύνδικος της πτωχεύσεως.
(ζ) Ο εκτελεστής της διαθήκης (και) στο δικό του όνομα.
(η) Ο αγοραστής της κληρονομίας, πλαγιαστικά.
Η αίτηση έκδοσής του κατατίθεται στο δικαστήριο της κληρονομίας κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας και συγκεκριμένα, στο Ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος (θανών) είχε κατά το χρόνο του θανάτου του την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του και, αν δεν είχε διαμονή, το Ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του κράτους.
Η αίτηση για έκδοση κληρονομητηρίου πρέπει οπωσδήποτε να περιέχει:
1) την χρονολογία θανάτου του κληρονομουμένου,
2) τη διαθήκη και το περιεχόμενό της ή τη συγγενική σχέση που στηρίζει το κληρονομικό δικαίωμα,
3) ότι δεν υπάρχουν άλλα πρόσωπα που να αποκλείουν ή να περιορίζουν το κληρονομικό δικαίωμα,
4) αν υπάρχουν άλλες διαθήκες, το περιεχόμενό τους,
5) αν εκκρεμεί δίκη για το κληρονομικό δικαίωμα (αρ. 1957 ΑΚ).
Κατά ΚΠολΔ 819 εδ. α’, η αίτηση για την έκδοση κληρονομητηρίου αναρτάται για δέκα ημέρες σε ειδικό χώρο του καταστήματος του ειρηνοδικείου.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης προσκομίζονται στο Δικαστήριο: α) Ληξιαρχική πράξη θανάτου του αποβιώσαντος, β) Πιστοποιητικό πλησιεστέρων συγγενών του θανόντος, γ) Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης (με ημερομηνία έκδοσης που να καλύπτει τη δικάσιμο), δ) Πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομικού δικαιώματος (με ημερομηνία έκδοσης που να καλύπτει τη δικάσιμο), ε) Πιστοποιητικό περί μη αμφισβήτησης κληρονομικού δικαιώματος (με ημερομηνία έκδοσης που να καλύπτει τη δικάσιμο).
Κατόπιν, ο αρμόδιος Ειρηνοδίκης ελέγχει τη νομιμότητα του συνόλου των εγγράφων και εν συνεχεία εκδίδει το κληρονομητήριο. Κατά της απόφασης που διατάσσει την χορήγηση του κληρονομητηρίου στον αιτούντα, επιτρέπεται η άσκηση έφεσης εντός είκοσι (20) ημερών από την δημοσίευσή του.
Εφόσον δεν ασκηθεί έφεση, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να λάβει μετά την παρέλευση των είκοσι (20) ημερών το κληρονομητήριο.